شیر پروانه ای نوعی از شیرآلات صنعتی می باشد که وظیفه اصلی آن قطع و وصل جریان می باشد ، گاهی اوقات ذکر می شود که شیر پروانه ای برای تنظیم جریان نیز استفاده می شود ولی بهتر است که بدانید اگر شیر پروانه ای را برای تنظیم جریان استفاده کنید می بایست خیلی از شرایط اعم از فشار سیال، سرعت سیال و … را مورد توجه قرار دهید زیرا در صورت عدم رعایت کردن مسائل مذکور موجب خوردگی و آشفتگی جریان خواهد شد که از عمر شیر پروانه ای می کاهد . دستگیره شیر پروانه ای از نوع ربع گرد می باشد که با یک چرخش 90 درجه ای از حالت کاملا باز به حالت کاملا بسته و بالعکس خواهد رسید .

شیر پروانه ای در آلیاژ متفاوتی از جمله شیر پروانه ای چدنی ، فولادی و استنلس استیل تولید می شود . لازم به ذکر است شیرآلات پروانه ای موجود در این صفحه از جنس چدن می باشد .

شیرآلات پروانه ای با توجه به سایز و فشار سیال با حالت های متفاوتی باز و بسته می شود که عبارتند از : شیر پروانه ای اهرمی ، گیربکسی ، پنوماتیک ، هیدرولیک و عملگر برقی . حال با توجه به میزان اهمیت باز و بسته شدن و سختی باز و بسته کردن می توان از هرکدام از این عملگرها استفاده کرد .

اجزای شیر پروانه ای اهرمی

از قسمت های مهم شیر پروانه ای می توان به بدنه، اهرم، ساقه و عملگر آن اشاره کرد. از قسمت های مهم دیگر شیر پروانه ای ویفری می توان به دیسک اشاره کرد که نقش اصلی را در تنظیم (در شرایط خاص) و توقف جریان دارد. جنس دیسک شیر پروانه ای به نوع کاربرد و سیال آن بستگی دارد.

جنس بدنه شیر پروانه ای بدون فلنج

بدنه شیرآلات پروانه ای موجود در این صفحه از نوع چدنی می باشد که با توجه به نوع سفارش دیسک آن می تواند از نوع برنجی ، استیل و … باشد .

انواع شیر پروانه ای

شیر پروانه ای در انواع مختلفی طراحی میشود که عبارتند از : شیر پروانه ای ویفری ، شیر پروانه ای فلنج دار و شیر پروانه ای لاگ که این تقسیم بندی نوع اتصال آن را مشخص می کند . در این بین شیر پروانه ای ویفری کاربردی متداولتر دارد و به وسیله دو فلنج در یک خط لوله کشی نصب می شود.

مزایای شیر پروانه ای

شیرهای پروانه ای بخصوص در سایزهای بزرگتر  مزیت های سایر شیرها مانند شیر فلکه کشویی، شیر سوپاپی را داراست.

وزن کم، فضای اشغال شده پایین و هزینه کمتر از جمله این مزیت هاست.

هزینه نگهداری شیر پروانه ای نسبت به سایر شیرها به مراتب کمتر است چرا که قطعات کمتری از آن با سیال در ارتباط است و کمتر با پدیده ی خوردگی مواجه می شود.

شیر پروانه ای برای تنظیم جریان سیالات و گازهای فشار پایین و سیالاتی مانند دوغاب که شامل مواد جامد معلق هستند مناسب است.

شیر پروانه ای چگونه جریان را کنترل می کند؟

عامل اصلی کنترل جریان در شیر پروانه ای دیسک است. با چرخش دیسک می توان میزان سیال عبوری را تنظیم کرد. در حالتی که سطح دیسک شیر با جهت جریان موازی باشد شیر پروانه ای در حالت کاملا باز قرار دارد و در صورتی که سطح دیسک عمود بر جهت جریان باشد هیچ سیالی عبور نمی کند و شیر کاملا بسته است.